The Swirl Behind the Scenes: Jaakko กับการสร้างสรรค์ผลงานวิดีโอผ่านเลนส์ Joseph Petzval Focus-Coupled
ผู้หญิงสองคนเดินทางข้ามกาลเวลา ราวกับติดอยู่ระหว่างศตวรรษ ภาพยนตร์สั้นนี้ถูกสร้างขึ้นเพื่อการเปิดตัวชุดเลนส์ Joseph Petzval Focus-Coupled Bokeh Control Art โดยถ่ายทอดเรื่องราวผ่านความทรงจำ การเคลื่อนไหว และความรู้สึก
เพื่อให้ภาพฝันนี้กลายเป็นจริง เราได้ร่วมงานกับผู้กำกับภาพชาวฟินแลนด์ Jaakko Taavila ผู้ซึ่งหลงใหลในการทดลองและผลักดันขอบเขตของภาพยนตร์ไปสู่นามธรรม เพื่อค้นหาวิธีการเล่าเรื่องที่สดใหม่และไม่เหมือนใคร เขาได้ใช้งานเลนส์ Petzval รุ่นล่าสุดที่สานต่อดีไซน์ความคลาสสิกจากศตวรรษที่ 19 แต่พัฒนาให้ตอบโจทย์ศิลปินร่วมสมัยมากขึ้น ครอบคลุมช่วงเลนส์ตั้งแต่ 27 มม. ไปจนถึง 135 มม.
สวัสดี Jaakko ช่วยแนะนำตัวให้เรารู้จักหน่อยได้ไหม
สวัสดีครับ ผมชื่อ Jaakko Taavila เป็นผู้กำกับภาพชาวฟินแลนด์ ปัจจุบันกำลังศึกษาอยู่ที่ Film Academy ในกรุงเวียนนา ประเทศออสเตรีย ผมเริ่มต้นจากการถ่ายทำหนังสั้นแนวแอ็กชันกับเพื่อน ๆ ตอนเป็นวัยรุ่น แต่พอมีนักแสดงมืออาชีพมาร่วมในโปรเจกต์ของเรา ผมก็เริ่มตระหนักว่าตัวเองสนใจการเล่าเรื่องผ่านภาพมากกว่าการกำกับนักแสดง นั่นคือช่วงที่ผมเข้าใจว่าความหลงใหลของผมอยู่ที่งานถ่ายภาพยนตร์
ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา ผมทำงานเป็น ผู้กำกับภาพ (Director of Photography หรือ DoP) ให้กับโปรเจกต์หลากหลายทั่วทั้งยุโรป ตั้งแต่หนังสั้นแนวเล่าเรื่องและแนวทดลอง สารคดีเชิงสืบสวน มิวสิกวิดีโอ ไปจนถึงโฆษณา ล่าสุดผมได้มีส่วนร่วมในงานอินสตอลเลชันวิดีโอแบบสามช่อง ซึ่งกำลังจัดแสดงอยู่ในนิทรรศการ Triennale di Milano 2025 ขณะนี้ผมกำลังทดลองเรียนรู้ภาษาภาพในรูปแบบใหม่ ๆ และพยายามผลักดันงานถ่ายภาพของผมไปสู่ความเป็นศิลปะนามธรรม เพื่อค้นหารูปแบบการแสดงออกทางภาพที่แปลกใหม่
คุณวางแนวทางการเล่าเรื่องผ่านภาพจากลักษณะเฉพาะของเลนส์ Petzval อย่างไร
ผมคิดพัฒนาเรื่องราวขึ้นมาโดยให้เลนส์ตัวนี้ที่ถูกประดิษฐ์ขึ้นตั้งแต่ช่วงปี 1840 กลายเป็นเหมือนสิ่งของที่เดินทางข้ามเวลามาสู่โลกปัจจุบัน ผมเริ่มจากการศึกษาคุณลักษณะของเลนส์อย่างละเอียด แล้วค่อย ๆ ค้นหาสถานที่ถ่ายทำที่จะช่วยเน้นจุดเด่นของมันออกมาได้อย่างน่าสนใจที่สุด
เราถ่ายทำกันที่กรุงเวียนนา ซึ่งโชคดีมากที่ย่านเมืองเก่าที่นั่นยังเต็มไปด้วยฉากหลังทางประวัติศาสตร์ที่สวยงาม เลนส์ Petzval เองก็ช่วยเสริมบรรยากาศของฉากในอดีตได้อย่างยอดเยี่ยมเลยครับ
ในบรรดาคุณสมบัติมากมายของเลนส์ Petzval รุ่นใหม่ มีจุดเด่นใดบ้างที่คุณอยากให้ผู้ชมสังเกตมากที่สุดผ่านผลงานของคุณ
การถ่ายหนังย้อนยุคในยุคปัจจุบันเป็นเรื่องที่ท้าทายมากครับ ไม่ว่าคุณจะเลือกถ่ายในโลเคชันไหน ก็มักจะมีองค์ประกอบร่วมสมัยหลุดเข้ามาเสมอ ไม่ว่าจะเป็นป้ายถนน รถยนต์ หรือไฟ LED ซึ่งเราไม่สามารถลบออกได้ และสิ่งเหล่านี้ก็มักจะไปทำลายภาพลวงตาของโลกในอดีตที่เรากำลังพยายามสร้างขึ้น
สิ่งนี้ยิ่งยากขึ้นไปอีกสำหรับผู้สร้างหนังที่มีงบจำกัด เพราะไม่สามารถแปลงโฉมโลเคชันทั้งฉากให้ย้อนยุคได้ทั้งหมด
แต่เลนส์ Petzval กลับช่วยได้มากในจุดนี้ ด้วยโบเก้หมุนวนรอบขอบภาพ มันทำให้ฉากหลังดูเบลอและกลายเป็นพื้นหลังนามธรรมที่กลมกลืนกันอย่างสวยงาม ระหว่างถ่ายทำ ผมสังเกตว่าแม้จะมีสิ่งของสมัยใหม่โผล่มาแถวขอบเฟรม พวกมันก็ไม่ได้สะดุดตาเลย เพราะลักษณะการตกโฟกัสของเลนส์ช่วยทำให้กลมกลืนไปกับฉากในอดีตได้อย่างแนบเนียน
ถ้าใช้เลนส์ที่คมชัดตลอดทั้งเฟรม ผมจะต้องระวังมากกว่านี้เยอะเลย คอยหลีกเลี่ยงทุกสิ่งที่ดูโมเดิร์นที่อาจหลุดเข้ากล้อง แต่ด้วยเลนส์ Petzval มันให้อิสระมากขึ้น ช่วยให้เราจดจ่อกับสิ่งที่อยากเล่า มากกว่าการต้องระแวงฉากหลังตลอดเวลา
ในหนังสั้นเรื่องที่สองนี้ คุณเลือกใช้เลนส์ Petzval 35 มม. ซึ่งถือเป็นมุมมองใหม่ในซีรีส์นี้ มันเผยอะไรเกี่ยวกับความงามของ Petzval ในภาพเคลื่อนไหวบ้าง
เลนส์ Petzval 35 มม. เปิดโลกใหม่ให้ผมเลยครับ บนกล้องฟูลเฟรมช่วงเลนส์ 35 มม. ถือเป็นระยะที่ลงตัวมาก ๆ ใช้ได้ทั้งภาพกว้าง ภาพใกล้ ไปจนถึงระยะประชิด ถ้าต้องเลือกเลนส์เพียงตัวเดียวเพื่อถ่ายหนังทั้งเรื่อง ผมคงเลือก 35 มม. แน่นอน
สิ่งที่น่าสนใจเกี่ยวกับ Petzval 35 มม. คือมันมีพื้นที่คมชัดมากกว่าเลนส์รุ่น 55 มม. หรือ 80.5 มม. ทำให้สามารถจัดองค์ประกอบภาพที่ไม่ต้องอยู่กลางเฟรมได้ เช่น การจัดเฟรมตามสัดส่วนทองคำ ซึ่งเป็นเทคนิคที่นิยมมากในงานถ่ายหนัง นั่นหมายความว่าเราไม่จำเป็นต้องวางสิ่งสำคัญไว้ตรงกลางภาพตลอดเวลาอีกต่อไป
ด้วยระยะโฟกัสที่กว้างขึ้น ผมสามารถใส่องค์ประกอบฉากหน้าเข้าไปในเฟรมมากขึ้น โดยมีตัวละครหลักอยู่ด้านหลัง ซึ่งช่วยให้ภาพมีมิติและชั้นเชิงมากขึ้น โบเก้ของฉากหน้ากับฉากหลังก็แตกต่างกันอย่างน่าสนใจ โบเก้ของฉากหน้าจะมีลักษณะยืดออกพร้อมกับแสงเรือง ๆ โดยไฮไลต์ในภาพดูเหมือนจะพุ่งเข้าไปทางศูนย์กลางของเฟรม ในขณะที่โบเก้ของฉากหลังจะเป็นวงหมุนวนคลาสสิกแบบ Petzval เมื่อทั้งสองเอฟเฟกต์นี้ซ้อนทับกัน มันจะสร้างภาพที่สวยงามและเป็นธรรมชาติ ซึ่งแทบจะเป็นไปไม่ได้เลยที่จะทำแบบนี้ในขั้นตอน post-production
คุณเลือกใช้กล้องและเลนส์อะไรสำหรับถ่ายทำ และอะไรเป็นเหตุผลเบื้องหลังการเลือกนั้น
สำหรับหนังที่ใช้เลนส์ 55 มม. และ 80.5 มม. ผมเลือกใช้กล้อง Sony FX3 เพราะให้คุณภาพสูงในบอดี้ขนาดกะทัดรัด พกพาง่าย ผมติดกล้องไว้กับ gimbal Ronin RS2 เพื่อให้สามารถใส่การเคลื่อนไหวของกล้องแบบไดนามิกลงไปในเรื่องราว ซึ่งผมมองว่ามันสำคัญมากในการถ่ายทอดความเร่งรีบของตัวละคร
ในส่วนของเลนส์ 35 มม. ผมใช้เซตอัปคล้าย ๆ กัน แต่เปลี่ยนกล้องเป็น Sony FX6 และ gimbal เป็น Ronin RS4 แม้จะหนักกว่าเดิม แต่ผมชอบที่ FX6 มี ND filter ในตัว ซึ่งช่วยให้ควบคุมแสงได้สะดวกยิ่งขึ้น
ช่วยเล่าถึงการเลือกเทคนิคต่างๆ ที่คุณใช้ เพื่อสร้างลุคเฉพาะตัวของผลงานของคุณหน่อย
เราถ่ายทำกันในย่านประวัติศาสตร์ของกรุงเวียนนา สำหรับผม ลุคของหนังมักถูกกำหนดจากสถานที่ถ่ายทำ งานออกแบบฉาก และการเลือกเครื่องแต่งกาย ถ้าสิ่งเหล่านี้เข้ากันได้ดี เราก็จะสร้างบรรยากาศที่พาผู้ชมย้อนเวลากลับไปได้ทันที
ผมใช้ gimbal เพื่อความคล่องตัว โดยเฉพาะเมื่อเวลาจำกัด อย่างตอนถ่ายกับรถม้าผมต้องทำงานเร็ว แต่ผมก็พยายามเก็บภาพที่ชัดเจนแทนที่จะวิ่งถ่ายไปเรื่อย ๆ แล้วมาค่อย ๆ ตัดต่อประกอบทีหลัง gimbal ช่วยให้ทำงานได้เร็วขึ้นมาก
เพื่อให้เห็นเอกลักษณ์ของโบเก้แบบหมุนวนของเลนส์ Petzval ผมหาสถานที่ที่มีฉากหลังคอนทราสต์สูง ยิ่งพื้นหลังมีความคอนทราสต์และลวดลายชัดเจนเท่าไร โบเก้หมุนวนก็จะเด่นชัดมากขึ้น การถ่ายในเมืองช่วง “blue hour” หรือช่วงเวลาที่ท้องฟ้าสีครามอ่อน ๆ เป็นช่วงเวลาที่เหมาะที่สุด แสงธรรมชาติจะนุ่มนวลทั่วทั้งฉาก ในขณะที่แสงไฟจากโคมไฟถนนและหน้าต่างจะสร้างโบเก้ที่พลิ้วไหวให้เลนส์ Petzval บิดเบี้ยวอย่างสวยงามบริเวณขอบภาพ
ความท้าทายที่ใหญ่ที่สุดในการถ่ายทำครั้งนี้คืออะไร และคุณเอาชนะมันได้อย่างไร
เลนส์ Petzval เป็นเลนส์ที่โฟกัสค่อนข้างยาก เพราะมันมีลักษณะความโค้งของระนาบโฟกัส ทำให้พื้นที่โฟกัสไม่ได้เป็นเส้นตรงแบบเลนส์ทั่วไป นั่นหมายความว่าเมื่อวัตถุเคลื่อนออกจากจุดกึ่งกลางของภาพ แม้ว่าระยะห่างจะไม่เปลี่ยนแปลง โฟกัสก็จะเปลี่ยนตำแหน่งตามไปด้วย มันทำให้นึกถึงเลนส์วินเทจอนาโมร์ฟิกมุมกว้างที่มีลักษณะโฟกัสแบบโค้งเหมือนกัน
ขณะถ่ายทำ ถ้าคุณตัดสินใจเปลี่ยนมุมภาพระหว่างช็อต ผู้ช่วยโฟกัสต้องมีเวลาปรับตัว เพราะลักษณะความโค้งนี้ ทำให้การโฟกัสด้วยเลนส์ตัวนี้ต้องฝึกฝนพอสมควร โดยเฉพาะตอนใช้รูรับแสงกว้าง
ผมแนะนำให้ศึกษาขอบเขตของพื้นที่ที่คมชัดก่อนถ่ายทำว่าใหญ่แค่ไหน และสามารถจัดวางวัตถุในเฟรมออกจากกึ่งกลางได้ไกลเท่าไร แบบนี้จะช่วยลดความกังวลในกองถ่ายได้เยอะ ว่าถ้าโฟกัสหลุดจะเป็นเพราะอะไร เพราะฝีมือผู้ช่วยโฟกัสหรือข้อจำกัดของเลนส์กันแน่
ฉากที่คุณรู้สึกว่าถ่ายทอดเรื่องราวได้ดีที่สุด คือฉากไหน
ฉากที่ตัวเอกของเราลงจากรถแล้วเดินเข้าไปในอาคารสำนักงานครับ ไฟจากโคมไฟริมถนนและแสงในหน้าต่างเบื้องหลัง สร้างลวดลายหมุนวนสวยงามอย่างชัดเจน การไล่ระดับของแสงทำให้ฉากสมัยใหม่นี้ดูเหมือนภาพวาดสีน้ำมันเลยทีเดียว
คุณเคยใช้งานเลนส์ Petzval รุ่นก่อน ๆ ทั้งถ่ายวิดีโอและภาพนิ่งมาแล้ว เลนส์รุ่นใหม่นี้มีความแตกต่างเด่นชัดอย่างไรบ้าง
เลนส์ Petzval รุ่นล่าสุดมาพร้อมฟีเจอร์โฟกัสแบบ focus-coupling ที่ช่วยให้คุณปรับโบเก้ได้โดยไม่ต้องเปลี่ยนโฟกัสเลย ฟีเจอร์ที่ใช้งานง่ายนี้ช่วยให้เราเห็นความแตกต่างได้ทันที ผมเองก็อยากจะใช้ฟีเจอร์นี้ในช็อตที่โบเก้เปลี่ยนไป แต่ในโปรเจกต์นี้เราไม่ได้ใช้ฟีเจอร์นั้น
นอกจากนี้ เลนส์รุ่นนี้ยังเป็นเลนส์ไฮบริดสำหรับถ่ายภาพนิ่งและวิดีโอด้วย มีฟีเจอร์สำหรับงานถ่ายหนัง เช่น การติดตั้ง follow focus เฟืองวงแหวนมักจะรู้สึกไม่ค่อยสบายมือสำหรับช่างภาพทั่วไป แต่เฟืองวงแหวนของเลนส์รุ่นนี้ถูกออกแบบมาให้จับถนัดมือและให้สัมผัสที่ดีเวลาควบคุมด้วยมือ
คุณมีคำแนะนำอะไรสำหรับคนที่เพิ่งเริ่มใช้เลนส์นี้เป็นครั้งแรกบ้าง?
ผมแนะนำให้ลองไปเดินเล่นในป่าหรือเดินเที่ยวในเมืองตอนกลางคืนครับ มองหาที่ที่แสงแดดส่องลอดผ่านใบไม้ให้เห็นท้องฟ้าแทรกอยู่ด้านหลัง ใจกลางของแสงและเงานี้จะสร้างเอฟเฟกต์โบเก้ที่ชัดเจนและสวยงามมาก ถ้าอยู่ในเมือง ลองหาแหล่งที่เต็มไปด้วยป้ายไฟนีออน อย่างสวนสนุกที่มีไฟหลากสี เลนส์ Petzval จะทำให้ภาพของคุณดูเหมือนหลุดมาจากโลกอีกใบเลยทีเดียว
ขอบคุณ Jaakko ที่เปิดเผยเบื้องหลังการทำงานของเขา ใครที่สนใจผลงานแนวทดลองสามารถติดตามได้ที่ Website และ Instagram ของเขา
ถ้าลายโบเก้แบบหมุนวนของ Petzval ทำให้คุณอยากรู้เรื่องราวที่มาของเลนส์นี้ ลองอ่านบทความเชิงลึกเกี่ยวกับ Petzval history หรือแวะชมคอลเล็กชันเลนส์ Joseph Petzval Focus-Coupled Bokeh Control Art แบบครบชุดได้ที่ร้านค้าออนไลน์ของเรา ซึ่งตอนนี้มีเลนส์ระยะ 35 มม., 55 มม., และ 80.5 มม. พร้อมจำหน่าย และจะมีเลนส์ระยะอื่นตามมาเร็ว ๆ นี้
ไม่มีความคิดเห็น