ลำแซง: เรื่องราวแม่น้ำโขงผ่านกล้อง Sprocket Rocket โดยปลื้ม-ศุภวิชญ์ วีสเพ็ญ (@spw.wsp)

เมื่อธรรมชาติและการถ่ายภาพฟิล์มมาบรรจบกัน ปลื้ม-ศุภวิชญ์ วีสเพ็ญ (@spw.wsp) ศิลปินผู้หลงใหลในองค์ประกอบภาพและสีสันอันแปลกตา ได้เลือกใช้กล้องพาโนราม่าอย่าง Sprocket Rocket มาบันทึกเรื่องราวของ "ต้นลำแซง" ต้นไม้ที่เติบโตตามจังหวะของวัฏจักรน้ำขึ้นน้ำลงของแม่น้ำโขง ผลงานชุดนี้ไม่ได้แค่สะท้อนความมหัศจรรย์ของธรรมชาติ แต่ยังเผยให้เห็นร่องรอยของการเปลี่ยนแปลงและผลกระทบจากเขื่อนที่ส่งผลต่อระบบนิเวศของลำแซงและแม่น้ำโขง

สำหรับใครที่สนใจเรื่องราวของธรรมชาติและเสน่ห์ของการถ่ายภาพฟิล์ม มาร่วมเดินทางไปกับปลื้มผ่านภาพถ่ายและเรื่องราวเบื้องหลังโปรเจกต์นี้กันได้เลย

สวัสดีค่ะ อยากให้ช่วยแนะนำตัวและเล่าจุดเริ่มต้นในการถ่ายภาพหน่อยค่ะ

สวัสดีครับ ชื่อปลื้มครับ ศุภวิชญ์ วีสเพ็ญ ตอนนี้ทำงานศิลปะครับ หลัก ๆ จะเป็นงานเพนท์ติ้ง และกำลังศึกษาเรียนรู้ทำสื่ออื่น ๆ ด้วยครับ

สำหรับเรา เราใช้การถ่ายภาพบันทึกเหตุการณ์ และเก็บภาพเป็นข้อมูลไว้ดูทีหลัง ซึ่งเราทำมันมาเสมอ ๆ แต่จุดเริ่มต้นของการตั้งใจถ่ายจริง ๆ และคิดกับมัน น่าจะเป็นตอนที่มี Instagram ใหม่ ๆ มันเหมือนเป็นช่องทางการโชว์ภาพถ่าย ทำให้เราคิดเกี่ยวกับมุมมองและองค์ประกอบของภาพมากขึ้น

อะไรทำให้สนใจต้นลำแซง และเพราะอะไรถึงเลือกใช้มันเป็นตัวแทนในการเล่าเรื่องแม่น้ำโขง

เริ่มสนใจจากลักษณะของมันที่ต้นโค้งสวย ลู่ไปตามกระแสน้ำ จากนั้นก็ได้รู้ว่าเป็นแบบนั้นเพราะเป็นต้นไม้ที่อยู่ในน้ำครึ่งปี อีกครึ่งอยู่บนบก ตามการขึ้น-ลงของแม่น้ำ และเนื่องจากที่ต้นลำแซงอาศัยภายใต้สภาพแวดล้อมที่เฉพาะเจาะจง ทำให้ลำแซงได้รับผลกระทบเยอะจากการแปรปรวนของสภาพแวดล้อม โดยเฉพาะน้ำขึ้นน้ำลงที่รวนจากการมีอยู่ของเขื่อน จึงเป็นหนึ่งในตัวชี้วัดที่เห็นได้ชัดถึงความแปรปรวนโดยเฉพาะน้ำขึ้น-ลงที่เกิดขึ้นกับแม่น้ำโขง (จากการตายที่เพิ่มขึ้นของต้นลำแซงที่สังเกตได้ง่าย)

ทำไมถึงเลือกใช้กล้อง Sprocket Rocket และฟิล์มที่ให้สีแปลกตาอย่าง LomoChrome Purple และ LomoChrome Turquoise สำหรับโปรเจกต์นี้

ปกติที่เราทำงานเพนท์ติ้ง เราชอบทำงานที่สัดส่วนของภาพยาวกว่าปกติและโทนสีสด ๆ ไม่เป็นธรรมชาติ เลยสนใจสัดส่วนและสีฟิล์มแบบนี้

เราสนใจต้นลำแซงกลางแม่น้ำโขง ด้วยความเป็น landscape กว้างขวางของแม่น้ำโขงกับความ magical ของรูปร่างต้นลำแซงและบริเวณนั้นที่พื้นที่มีลักษณะเป็นหินหลุมเต็มไปหมด เลยคิดว่าอยากเห็นและน่าสนใจถ้าถ่ายด้วยสัดส่วนพาโนรามาและฟิล์มสีแปลก ๆ

ฟอร์แมตพาโนรามามีผลต่อวิธีที่เล่าเรื่องต้นลำแซงและแม่น้ำโขงอย่างไร

มันเก็บความเป็น landscape และสภาพแวดล้อมได้กว้างดี การดูภาพอาจต้องกวาดสายตาเล็กน้อย ซึ่งคิดว่าเข้ากับทิศทางการไหลของกระแสน้ำและเก็บความรู้สึกทิศทางของรูปร่างต้นลำแซงที่ลู่เอนนอนไปตามน้ำได้ดี แต่ในขณะเดียวกันมันก็เหมือนเป็นกรอบที่ท้าทายให้เราหามุมมองถ่ายมันแบบแนวตั้งเช่นกัน

สีที่ได้จากฟิล์มตระกูล LomoChrome สะท้อนความรู้สึกหรืออารมณ์ของแม่น้ำและต้นลำแซงในแบบที่ต้องการไหม เหมือนที่คิดไว้หรือเปล่า

ฟิล์มที่เลือกเป็นฟิล์มสี Turquiuse กับ Purple ดูจากตัวอย่างแล้วอย่างกับสีใน JoJo’s Bizarre Adventure: Diamond Is Unbreakable ซึ่งเราไม่ได้พยายามจินตนาการเลยว่าสีจะเพี้ยนไปอย่างไรเทียบกับสีความเป็นจริง และไม่ได้มีโจทย์ในใจว่าต้องการแบบไหน แค่อยากเห็นสิ่งที่จะถ่ายในบรรยากาศที่แปลกตา ไม่คุ้นเคย เหมือนการมองสิ่งต่างๆด้วย fresh eye และเมื่อได้เห็นภาพออกมาแล้ว ก็รู้สึกว่ามันก็แปลกตาจริง ๆ ซึ่งก็สนุกดีที่อาจจำไม่ได้ว่ามันคือที่ไหน เพราะเราดูเองครั้งแรกก็ได้ใช้เวลานึกอยู่

ปลื้มเดินทางไปเก็บภาพในช่วงน้ำลงของเดือนมกราคม 2025 มีเรื่องราวหรือเหตุการณ์พิเศษระหว่างการถ่ายภาพที่ทำให้มองแม่น้ำโขงแตกต่างออกไปไหม

ถ้าไปฤดูที่น้ำขึ้นอาจได้เห็นแค่ยอดของต้น แต่ช่วงที่เราไปเป็นช่วงน้ำลง เลยได้เห็นต้นลำแซงทั้งลำต้น เห็นขยะในแม่น้ำที่พัดมาติดลำต้นในช่วงฤดูที่ทั้งลำต้นจมอยู่ใต้น้ำ (ซึ่งไม่ได้เยอะมาก แต่ทำให้เห็นภาพนิดหน่อยขณะที่ต้นลำแซงจมอยู่ใต้น้ำ) บางต้นก็เห็นรากที่โผล่พ้นดินขึ้นมาจากการที่น้ำขึ้นนานกว่าปกติ ในบริเวณนี้มีซากลำแซงที่ตายปะปนอยู่พอสมควร แม้ต้นลำแซงจะเหลือไม่มากและจะตายเพิ่มอีก แต่มันก็ยังคงสวยมาก ๆ

ในฐานะศิลปิน อยากให้ผู้ชมรับรู้หรือเข้าใจอะไรจากภาพชุดนี้

ความสวยงาม ความมหัศจรรย์ของธรรมชาติ จากการอาศัยเติบโตมาในสภาพแวดล้อมที่เจาะจง ที่ขณะนี้อยู่สภาพครึ่งเป็นครึ่งตาย และการที่ลำแซงเหล่านี้เป็นหนึ่งในผู้รับเคราะห์จากการสร้างเขื่อนที่รบกวนวัฏจักรน้ำขึ้นน้ำลงและระบบนิเวศ

คิดว่าอีก 10 ปีข้างหน้า แม่น้ำโขงและต้นลำแซงจะเปลี่ยนไปอย่างไร

เราก็ยังไม่ได้ศึกษาลึกและสามารถบอกได้ขนาดนั้น คงเดาว่ามันอาจจะตายเพิ่มเพราะสภาพแวดล้อมแปรปรวน เพราะแผนสร้างเขื่อนก็เดินหน้าเรื่อย ๆ และไม่ได้จะมีแค่แห่งเดียว

คิดว่าโปรเจกต์จะพัฒนาอย่างไรในอนาคต ฝากช่องทางการติดตามเพิ่มเติมได้เลย

กำลังร่าง ๆ ความคิดอยู่ เพราะภาพชุดนี้หลัก ๆ คือไปเที่ยวผสมสำรวจบริเวณนั้นแล้วเก็บภาพเป็น archive ไว้ ยังไม่มีแผนชัดเจน และเนื่องจากเราไม่ได้ทำงานภาพถ่ายเป็นหลัก (ส่วนใหญ่เป็นงานเพนท์ติ้ง) เลยต้องใช้เวลาคิดการนำเสนอมันมากอยู่ ซึ่งสามารถติดตามได้ทาง Website หรือ Instagram ตามนี้ครับ

ขอบคุณปลื้มที่มาร่วมแบ่งปันภาพถ่ายและเรื่องราวจากโปรเจกต์นี้ ที่ทำให้เราได้เรียนรู้มุมมองใหม่ ๆ ของต้นลำแซงและแม่น้ำโขงผ่านกล้อง Sprocket Rocket ด้วยนะคะ สำหรับบทความหน้าจะเป็นภาพถ่ายของใคร อย่าลืมมาติดตามกันนะ :)

เขียนโดย aomschll เมื่อ 2025-03-09 ในหมวด #วัฒนธรรม แชร์บทความ